Πολλές χώρες επιβάλλουν δύο φορολογίες ακίνητης ιδιοκτησίας

Η Κύπρος δεν είναι η μόνη χώρα φορολογεί την ακίνητη ιδιοκτησία δύο φορές.  Αυτή η πρακτική είναι διαδεδομένη σε πολλές χώρες, τόσο στην Ευρώπη όσο και σε άλλες ηπείρους.  Μια ανασκόπηση στις φορολογίες ακίνητης ιδιοκτησίας σε διάφορες χώρες αποκαλύπτει ότι οι δύο αυτές φορολογίες διέπονται από την ίδια φιλοσοφία.  Η πρώτη φορολογία ακίνητης ιδιοκτησίας επιβάλλεται σε τοπικό επίπεδο από δήμους, κομητείες, επαρχίες κλπ,  και αντικατοπτρίζει το κόστος υπηρεσιών και υποδομές που προσφέρουν οι τοπικές αρχές προς τους πολίτες τους.  Και επειδή οι υπηρεσίες και οι υποδομές που προσφέρει μια τοπική αρχή σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την ακίνητη ιδιοκτησία, η φορολογία αυτή βασίζεται στην αξία της ακίνητης περιουσίας.  Αν για παράδειγμα, ένα δήμος φτιάξει ένα ποληδατόδρομο μέσα στα γεωγραφικά όρια του δήμου ή φτιάξει παγκάκια και φωτισμό στο δημοτικό πάρκο, τότε θα πρέπει να χρεώσει τους δημότες του.  Η δεύτερη φορολογία επιβάλλεται σε εθνικό επίπεδο και χαρακτηρίζεται ως φορολογία πλούτου.  Κάποιες χώρες, όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, επιβάλλουν τη φορολογία στην ακίνητη ιδιοκτησία χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα χρέη του ιδιοκτήτη.  Γαλλία  και Ισπανία επιβάλλουν φορολογία του καθαρού πλούτου, αφού δηλαδή αφαιρεθούν τα δάνεια, ο οποίος περιλαμβάνει όλες τις μορφές πλούτου, ακίνητα, καταθέσεις, μετοχές κλπ.  Ο φόρος καθαρού πλούτου μπορεί να φτάσει και το 2% επί της τρέχουσας καθαρής αξίας των περιουσιακών στοιχείων, αφού πρώτα αφαιρεθεί ένα αφορολόγητο ποσό.  Η φορολόγηση ακίνητης ιδιοκτησίας σε τοπικό επίπεδο ή το δημοτικό τέλος όπως ονομάζεται στην Κύπρο, επιβάλλεται σε όλες τις χώρες και αντικατοπτρίζει το κόστος της τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι μάλιστα η σημαντικότερη πηγή εσόδων της τοπικής αρχής.  Παραδείγματα τέτοιας φορολογίας είναι το δημοτικό τέλος που επιβάλλεται στους δήμους της Κύπρου, το λεγόμενο counciltax που επιβάλλεται στις τοπικές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου, και στο φόρο ιδιοκτησίας που επιβάλλουν οι κομητείες στις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Read more: Πολλές χώρες επιβάλλουν δύο φορολογίες ακίνητης ιδιοκτησίας

Τα δύσκολα είναι μπροστά μας, οι κίνδυνοι παραμονεύουν

Παρά το γεγονός ότι ο κίνδυνος για την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος έχει ξεπεραστεί, η κατάσταση της οικονομίας χειροτερεύει κάθε μέρα.  Η συρρίκνωση της οικονομίας συνεχίζεται (-5.7% το πρώτο εξάμηνο), η ανεργία αυξάνεται (17.2% τον Αύγουστο)  και επιχειρήσεις κλείνουν η μια μετά την άλλη (15-20 την ημέρα).  Στον τραπεζικό τομέα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξάνονται, οι καταθέσεις μειώνονται, και τα δανειστικά επιτόκια παραμένουν ψηλά δυσκολεύοντας περισσότερο τους δανειολήπτες στην καταβολή των δόσεων και στην εξόφληση των χρεών τους.  

Αν και το μνημόνιο λαμβάνει υπόψη την επιδείνωση της οικονομίας, τίποτα δεν είναι σίγουρο, μπορεί εύκολα όλα να ανατραπούν.  Ακόμα και αν ακολουθήσουμε το μνημόνιο ευλαβικά, δεν είναι σίγουρο ότι θα διεξέλθουμε της κρίσης μέχρι το τέλος του 2014, όπως είναι προγραμματισμένο.  Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ακολουθώντας πιστά το μνημόνιο, θα έχουμε τις περισσότερες πιθανότητες να εξέλθουμε από την κρίση το συντομότερο δυνατό.  Όμως οι κίνδυνοι παραμονεύουν.  Όλα ξεκινούν από το βαθμό της ύφεσης στην οικονομίας, η οποία επηρεάζει την ανεργία, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα δημόσια έσοδα αλλά και τα έξοδα και το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ. 

Read more: Τα δύσκολα είναι μπροστά μας, οι κίνδυνοι παραμονεύουν

Οι φορολογίες δεν αποδίδουν

Αν η βουλή ψηφίσει την εξαίρεση της πρώτης κατοικίας μέχρι €40,000 με βάση τις τιμές του 1980 από τη φορολόγηση της ακίνητης ιδιοκτησίας το κράτος θα απωλέσει έσοδα της τάξης των €43 εκατομμυρίων.  Αν η βουλή ψηφίσει και την εξαίρεση από τη φορολογία της γεωργικής γης, ανεξάρτητα από τη διαμονή του ιδιοκτήτη, τότε το κράτος θα απωλέσει άλλα €24.2 εκατομμύρια.  Δηλαδή, από τα €130 εκατομμύρια που προβλέπεται ότι θα αποφέρει η φορολόγηση ακίνητης ιδιοκτησίας, αν όλοι πλερώσουν κανονικά, το ποσό μειώνεται στα €63 εκατομμύρια.  Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι το εμπειρικό ποσοστό μη συμμόρφωσης σε τέτοιες φορολογίες ανέρχεται σε 30% επί των συνολικών αναμενόμενων εσόδων, η πραγματική απόδοση του φόρου ιδιοκτησίας θα κυμανθεί γύρω στα €43 εκατομμύρια.  Το ποσό αυτό απέχει κατά πολύ από τα €98.5 εκατομμύρια που απαιτούνται από την τροϊκα για το έτος 2013. Βασικά, τα δημόσια οικονομικά θα παρουσιάσουν επιπρόσθετο έλλειμμα της τάξης των €55 εκατομμυρίων και η τροϊκα θα απαιτήσει όπως ληφθούν άμεσα επιπρόσθετα μέτρα για να καλύψουν το ποσό αυτό.  Και επειδή οι φορολογίες αργούν να αποδώσουν, η τροϊκα θα απαιτήσει περικοπές από τις δαπάνες του δημοσίου.  Στο παρόν στάδιο η τροϊκα δεν θα μας εισηγηθεί από πού πρέπει να προέλθουν οι εξοικονομήσεις, αλλά θα αφήσει την κυβέρνηση να αποφασίσει.  Η κυβέρνηση θα πρέπει να εξετάσει εκ νέου όλες τις δαπάνες του δημοσίου , για να αποφασίσει από πού θα περικόψει τα €55 εκατομμύρια.  Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε ότι οι όποιες εξοικονομήσεις δεν θα προέλθουν από φορολογίες αλλά ούτε και από μειώσεις μισθών, αλλά από σπατάλες. 

Read more: Οι φορολογίες δεν αποδίδουν

Οι τράπεζες δεν δανείζουν διότι δεν έχουν χρήματα

Για να μπορεί μια τράπεζα να λειτουργήσει, θα πρέπει διαθέτει κεφαλαιακή επάρκεια και ικανοποιητική ρευστότητα και να την εμπιστεύονται οι καταθέτες με τις καταθέσεις τους.   Κεφαλαιακή επάρκεια σημαίνει ότι μια τράπεζα πρέπει να διαθέτει ίδια κεφάλαια (χρήματα των μετόχων) τουλάχιστον ίσα με το 9% των συνολικών δανείων.  Ρευστότητα είναι τα χρήματα που διαθέτει μια τράπεζα για να κάνει επιπρόσθετα δάνεια, κυρίως από καταθέσεις.  Μια τράπεζα είναι υποχρεωμένη να διατηρεί το 20% των καταθέσεων της σε ρευστά διαθέσιμα, έτσι αν θέλει να χορηγήσει επιπρόσθετα δάνεια θα πρέπει να έχει επιπρόσθετες καταθέσεις.  Για παράδειγμα, μια τράπεζα με 100 ευρώ καταθέσεις, μπορεί να δανείσει μέχρι και 80 ευρώ, και θα πρέπει επίσης να διαθέτει ίδια κεφάλαια ίσα με το 7.2 ευρώ (9% επί των δανείων).  Στο πιο πάνω παράδειγμα η τράπεζα έχει εξαντλήσει τα περιθώρια δανεισμού (80% επί των καταθέσεων), και για να μπορέσει να χορηγήσει και άλλα δάνεια, χρειάζεται περισσότερες καταθέσεις.  Η τράπεζα μπορεί επίσης να χορηγήσει νέα δάνεια αν μπορέσει να εξασφαλίσει χρήματα από δάνεια, είτε με την έκδοση ομολόγων, είτε από άλλες τράπεζες, μέσω της διατραπεζικής αγοράς.  Μπορεί επίσης μια τράπεζα να δανειστεί απ’ ευθείας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όμως αυτή η πηγή χρηματοδότησης θεωρείται ως το τελευταίο καταφύγιο και θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε περιόδους έκτακτης ανάγκης. 

Read more: Οι τράπεζες δεν δανείζουν διότι δεν έχουν χρήματα

Η τροϊκα διευκολύνει την πάταξη της φοροδιαφυγής

Η «κακιά» τροϊκα απαιτεί από τις Κυπριακές Αρχές όπως πάρει σκληρά αλλά αποτελεσματικά μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής, όπως η ποινικοποίηση της φοροδιαφυγής, η προσωπική ευθύνη διευθυντών των εταιρειών που φοροδιαφεύγουν, η ενοποίηση του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων με την Υπηρεσία ΦΠΑ, η παγοποίηση περιουσιακών στοιχείων και τραπεζικών λογαριασμών των φοροφυγάδων και άλλα πολλά.  Τα μέτρα αυτά δεν θα μπορούσαν ποτέ να περάσουν χωρίς την παρέμβαση της τροϊκας.  Η Κυπριακή Βουλή θα κληθεί σύντομα να ψηφίσει τα σχετικά νομοσχέδια και αν δεν το πράξει, τότε δεν θα πάρουμε την επόμενη δόση.  Άρα, μάλλον τα νομοσχέδια θα περάσουν χωρίς πρόβλημα.  Η τροϊκα λοιπόν, δεν μας αναγκάζει απλά και μόνο να νοικοκυρέψουμε τα δημόσια οικονομικά μας, μας αναγκάζει επίσης να ενισχύσουμε τους θεσμούς του κράτους και να επιτύχουμε περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα προσφέρει τη δυνατότητα στο κράτος να αυξήσει τα έσοδα του.  Άραγε ποιοι θα χαρούν από τα αυστηρά μέτρα που μας επιβάλλει η τροϊκα; σίγουρα όχι αυτοί που πληρώνουν και νιώθουν κοροϊδα επειδή κάποιοι δεν πλερώνουν και μάλιστα επιδεικτικά.  Σίγουρα υπάρχουν κάποιοι, οι οποίοι δεν πληρώνουν επειδή δεν μπορούν, αλλά υπάρχουν και κάποιοι, οι οποίοι μπορούν αλλά δεν πλερώνουν, και ο λόγος που δεν πλερώνουν είναι ότι δεν είναι υποχρεωμένοι να πλερώσουν.  Οι κυρώσεις που υφίσταται κάποιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο όταν δεν πλερώνει τους φόρους του μέχρι σήμερα είναι αστείες, το οφειλόμενο ποσό συν 5% επιβάρυνση, συν τους τόκους για όσα χρόνια το ποσό παραμένει απλέρωτο.  Πιο αστείο βέβαια είναι το γεγονός ότι οποιοσδήποτε μπορεί να αποφεύγει να πλερώνει τους φόρους του μέχρι να τον ανακαλύψει η εφορία, και αν η εφορία δεν τον ανακαλύψει, τότε ο φοροφυγάς την βγάζει καθαρή.  Και επειδή η πιθανότητα να ανακαλύψει η εφορία ότι κάποιος δεν πλερώνει είναι μικρότερη του 50%, τότε συμφέρει γενικά για φυσικά και νομικά πρόσωπα να μην πληρώνουν τους φόρους τους.  Σήμερα, το μόνο είδος φοροδιαφυγής που θεωρείται ποινικό αδίκημα είναι η μη καταβολή του ΦΠΑ, και ο λόγος είναι ότι ο πωλητής εισπράττει το ποσό από τον αγοραστή, και αν δεν το καταβάλει στο κράτος, τότε θεωρείται κλοπή.  Η μη καταβολή του φόρους εισοδήματος όμως δεν θεωρείται ως ποινικό αδίκημα εκτός και αν αποδειχθεί ότι ο οφειλέτης χρησιμοποίησε δόλο για να μην πλερώσει το φόρο του.  Η αλήθεια όμως είναι ότι και η μη καταβολή του φόρου εισοδήματος θα πρέπει να θεωρείται επίσης ως «κλοπή», διότι το κράτος χρειάζεται  τα χρήματα για να προσφέρει υποδομές και υπηρεσίες σε όλους τους πολίτες.  Αν κάποιοι δεν καταβάλουν τους φόρους τους, τότε το κράτος θα προσφέρει λιγότερες υποδομές και υπηρεσίες στους πολίτες, ή θα επιβάλει επιπρόσθετες φορολογίες.

Μάριος Μαυρίδης, βουλευτής Κερύνειας

enasomatou IT Team